@ ဦးတေဇကိုစောင့်ကြည့်ခြင်း

ဖြိုးဝေ (မဟာဝိဇ္ဇာ)

မိကျောင်းသားရေကုလားထိုင်ပေါ်ကို အဆော့သန်တဲ့ဝက်ဝံပေါက် ကလေး ကုတ်ကတ်တက်နေတုန်းမှာ သူဌေးကြီးဦးတေဇဟာ နောက်မီထိုင်ရင်း အမေရိကန်အစိုးရအကြောင်း အာပေါင်အာရင်း သန်သန်နဲ့ကန့်ကွက်ပြောဆိုနေပါတယ်။ ''သူတို့က ကမ္ဘာ့ရဲတွေဗျ'' လို့ သူကဆိုပါတယ်။ အမေရိကန်ရဲ့ဆန်ရှင်တွေဟာ သူ့လုပ်ငန်း တွေကိုထိန်းချုပ်နှိမ်နင်းနေသလို အမေရိကန်တာဝန်ရှိသူတွေ ကလည်း

 သူ့ရဲ့အရောင်းအဝယ်လုပ်ငန်းမှန်သမျကို စေ့စေ့စပ်စပ် စောင့်ကြည့်နေတယ်လို့လည်း ပြစ်တင်ဝေဖန်ပါတယ်။

ဦးတေဇစကားပြောနေတုန်းမှာ သူ့ကိုစောင့်နေတဲ့ဝန်ထမ်း က ဝက်ဝံပေါက်လေးနှစ်ကောင်ကြောင့် ကော်ဇောပေါ်ဖိတ်စင်မကျ အောင် မကြာခဏဝင်လာပြီးကြည့်ပေးနေပါတယ်။ အဲဒီဝက်ဝံပေါက် လေးနှစ်ကောင်ရဲ့အမေကို မြန်မာနိုင်ငံမြောက်ပိုင်းကလူမျိုးစုတွေ သတ်ဖြတ်ခဲ့တဲ့အတွက် ဦးတေဇက ပြန်ပြီးမွေးစားထားတာပါ။ အခုလို ရန်ကုန်မြို့ကအိမ်ကြီးမှာ အရပ်တစ်ပါးကတိရစ္ဆာန်တွေနဲ့ ခမ်းနား ထည်ဝါမှုတွေ မပြတ်ရှိနေပေမဲ့လည်း သူ့ရဲ့စီးပွားရေးအင်ပါယာ ကြီးဟာ ဘဏ္ဍာရေးဆိုင်ရာ ကျူးကျော်ဝင်ရောက်မှုဒဏ်ကို ခံစား နေရတယ်လို့ဆိုပါတယ်။ မြောက်ကိုရီးယားနဲ့ဆက်စပ်တဲ့ကုမ္ပဏီ တွေနဲ့အရောင်းအဝယ်လုပ်တယ်ဆိုတဲ့သံသယနဲ့ သူ့ရဲ့စင်ကာပူ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုကုမ္ပဏီရဲ့ ဘဏ်အကောင့်တွေကိုပိတ်သိမ်းမှုအပါအဝင် အမေရိကန်တာဝန်ရှိသူတွေရဲ့နှောင့်ယှက်မှုတွေကို စွပ်စွဲဝေဖန်ပါ တယ်။

အသက် ၅၀ ရှိပြီဖြစ်တဲ့ဦးတေဇဟာ ၀ါရှင်တန်အတွက် ဆုပ်လည်းစူး၊ စားလည်းရူးအခြေအနေကို သရုပ်ပေါ်စေပါတယ်။ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူတွေနဲ့ ဆန်းစစ်လေ့လာသူတွေကတော့ မြန်မာ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်ကြီးတွေအပေါ် စီးပွားရေးပိတ်ဆို့အရေးယူ မှုတွေဆက်လက်ပြုလုပ်နေတာဟာ နှစ်ပေါင်း ၅၀ နီးပါးစစ်တပ် အုပ်ချုပ်ခဲ့တဲ့ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံရဲ့စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုမြှင့်တင်ရေး ရည်မှန်းချက်ကို ထိခိုက်စေနိုင်တယ်လို့ဆိုပါတယ်။ အရပ်သား တစ်ပိုင်း၊ ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးသမားတစ်ပိုင်းအစိုးရဟာ ယခု အချိန်မှာအာဏာရနေပေမဲ့ အမေရိကန်တာဝန်ရှိသူတွေကတော့ လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှု နာမည်ဆိုးတွေရှိခဲ့တဲ့ ယခင်စစ်အစိုးရကို အထောက်အပံ့ ပြုခဲ့တဲ့စီးပွားရေးသမားတွေကို ချီးမွမ်းထောမနာပြု နိုင်ဖို့အတွက် ဖိအားတွေနဲ့ရင်ဆိုင်နေရပါတယ်။

''ဒီခရိုနီတွေဟာ သူတို့ရဲ့ငွေတွေ့နဲ့ သူတို့အဆင့်အတန်း ကိုပဲ ဂရုစိုက်တာပါ။ မြန်မာပြည်သူတွေရဲ့အကျိုးစီးပွားကို ဘာကောင်းကျိုးမှယူဆောင်လာမှာမဟုတ်ဘူး'' လို့ အမေရိကန် ရီပတ်ပလစ်ကန်အထက်လွှတ်တော်အမတ် Steve Chabot က ဆိုပါတယ်။ သူဟာ မြန်မာတာဝန်ရှိပုဂ္ဂိုလ်တွေနဲ့စေ့စပ်ညှိနှိုင်း မှုကိုလျော့ချဖို့အဆိုကိုတင်သွင်းခဲ့တဲ့သူပါ။

အမေရိကန်ဆန်ရှင်တွေရဲ့ဂယက်က သူ့မိသားစုအသိုင်း အဝိုင်းတင်မကဘဲ စီးပွားရေးကဏ္ဍတိုင်းလိုလိုမှာပါဝင်ပတ်သက် နေတဲ့ ထူးအုပ်စုကဝန်ထမ်းသုံးသောင်းကိုလည်း ထိခိုက်စေတယ်လို့ ဦးတေဇကဆိုပါတယ်။ ဥပမာအားဖြင့် ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်ပိုင်းတွေက အမေရိကန်လုပ်အပိုပစ္စည်းတွေကို စျေးကွက်စျေးနှုန်းနဲ့ဝယ်ခွင့်မရတဲ့ အတွက် ဒေါ်လာသန်း ၉၀ အရှုံးပေါ်ခဲ့တဲ့အဲယားပုဂံလေကြောင်း လိုင်းကို ရပ်ဆိုင်းကောင်းရပ်ဆိုင်းရနိုင်ပါတယ်။

သူ့ဘဏ်အကောင့်ကိုးခုကိုပိတ်လိုက်ကြောင်း စင်ကာပူ United Overseas ဘဏ်ကနေအသိပေးတဲ့ ၁၇ ရက်နေ့နေ့စွဲနဲ့ စာတွေကိုလည်း သူကပြပါတယ်။ အဲဒီစာတွေထဲမှာ ဘာမှမရှင်းပြ ထားသလို မှတ်ချက်ပေးဖို့တောင်းဆိုတာကိုလည်း တုံ့ပြန်မှုမရခဲ့ပါ ဘူး။ ဒါပေမဲ့ မြောက်ကိုရီးယားနဲ့ဆက်နွှယ်မှုရှိတယ်လို့စွပ်စွဲထားတဲ့ တရုတ်ကုမ္ပဏီတွေဆီ သူလွှဲပြောင်းပေးခဲ့တာတွေနဲ့ပတ်သက်တဲ့ မေးခွန်းတွေကို အမေရိကန်တာဝန်ရှိသူတွေကမေးတဲ့အခါမှာ အဲဒီ ဘဏ်က ကြောက်လန့်သွားတယ်လို့ သူကဆိုပါတယ်။

အဲဒီငွေလွှဲပြောင်းမှုအချို့ဟာ မျက်စိဒေါက်ထောက်ကြည့် နေတဲ့အမေရိကန်တာဝန်ရှိသူတွေရဲ့ အာရုံကိုဖမ်းစားနိုင်ခဲ့ပြီး သူ့ရဲ့ စင်ကာပူအခြေစိုက်ကုမ္ပဏီနဲ့ပတ်သက်တဲ့ နောက်ထပ်သတင်း အချက်အလက်တွေကိုမေးမြန်းဖို့ ဦးတေဇဆီဆက်သွယ်ခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၁၃ ခုနှစ်၊ ဇွန်လက ရန်ကုန်မြို့မှာ ဦးတေဇရဲ့ညီ ဦးသီဟနဲ့ အမေရိကန်သံရုံးကကိုယ်စားလှယ်နှစ်ဦးတို့ တွေ့ဆုံခဲ့ကြပါတယ်။

''သူတို့က မြောက်ကိုရီးယားအကြောင်းပြောတယ်။ မြောက်ကိုရီးယားနဲ့ပတ်သက်မှုတစ်စုံတစ်ရာရှိမရှိ ကျွန်တော်တို့ မသိပါဘူး။ ကျွန်တော်တို့ တကယ်ကိုမသိတာပါဗျာ'' လို့ ဦးသီဟက ဆိုပါတယ်။ အဲဒီတွေ့ဆုံမှုအကြောင်းပြောဖို့ သံရုံးကငြင်းဆိုသလို မေးခွန်းတွေကို အမေရိကန်ဘဏ္ဍာရေးဌာနကိုလွှဲပေးပေမဲ့ သတ်မှတ် ထားတဲ့ကိစ္စတွေအပေါ်မှတ်ချက်မပေးရဆိုတဲ့ပေါ်လစီရှိတယ်လို့ တုံ့ပြန်ခဲ့ပါတယ်။

ဦးတေဇက 4G နဲ့ သူ့အခြားကုမ္ပဏီတွေထဲကတစ်ခု ဖြစ်တဲ့ Asia Pioneer Impex (တရုတ်ကုမ္ပဏီတွေဖြစ်တဲ့ Fanwell, Goldtec Trading Group, Win Trade World Wide, Ocean Wide Trading (Hong Kong), Fortune Sun International Trading တို့နဲ့အရောင်းအဝယ်လုပ်တဲ့ကုမ္ပဏီ) တို့ရဲ့မှတ်တမ်းတွေကိုပြပါတယ်။

အမေရိကန်ဘဏ္ဍာရေးဌာနကတော့ အဲဒီကုမ္ပဏီတွေထဲက တစ်ခုဖြစ်တဲ့ Fortune Sun ဟာ ၂၀၀၉ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လက ဝီကီလိခ်ကထုတ်ပြန်တဲ့သံတမန်ဆိုင်ရာလျို့ဝှက်ကြေးနန်းအရ မြောက်ကိုရီးယား Tanchon Commercial Bank ကထူထောင် တဲ့ကုမ္ပဏီတစ်ခုဖြစ်တယ်လို့ဆိုပါတယ်။

အဲဒီ Tanchon ကို လက်နက်၊ ပဲ့ထိန်းဒုံးနဲ့ အဲဒီလို လက်နက်တွေထုတ်လုပ်ရာမှာသုံးတဲ့ ဆက်စပ်ပစ္စည်းတွေရောင်းချမှု အတွက် ဘဏ္ဍာရေးဆိုင်ရာတာဝန်ရှိတယ်ဆိုပြီး အမေရိကန်က ၂၀၀၉ ခုနှစ်က ဆန်ရှင်သတ်မှတ်ခဲ့ပါတယ်။

မြန်မာအစိုးရကိုယ်စားငွေပေးချေမှုတွေလုပ်ရပါတယ်လို့ ဦးတေဇကဆိုပါတယ်။ လောင်စာဆီတင်သွင်းတာလို စီးပွားရေးကိစ္စ တွေမှာဦးဆောင်ရသလို ကမ္ဘာ့စျေးကွက်ကနေ ဝယ်ယူမှုတွေပိတ်ပင် ခံထားရတဲ့မြန်မာအစိုးရအတွက် ဒေါ်လာသန်းသုံးရာဖိုး ငွေလွှဲပြောင်း မှုတွေလုပ်ပေးခဲ့ပါတယ်။ အရောင်းအဝယ်မှတ်တမ်းတွေအရ ငွေ ပေးချေမှုအများအပြားကို ယခင်စစ်အစိုးရလက်ထက်မှာ Fortune Sun ကိုပေးချေခဲ့တာဖြစ်ပေမဲ့ တစ်ခုကတော့ ၂၀၁၁ ခုနှစ်၊ မတ်လ အစိုးရသစ်တက်ပြီးရှစ်လအကြာမှာလုပ်ခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။

မြန်မာအစိုးရနဲ့ မြောက်ကိုရီးယားတို့ ယခင်ရော ယခုပါ ပတ်သက်ဆက်နွှယ်မှုတွေနဲ့ပတ်သက်တဲ့သတင်းအချက်အလက် တွေကိုရဖို့ခက်ခဲနေပါတယ်။ ဘယ်ကိစ္စမှာမဆို တာဝန်ရှိသူတွေက ခိုင်းတာကို သူ့မှာရွေးချယ်ပိုင်ခွင့်မရှိဘဲလုပ်ရတယ်လို့ ဦးတေဇက အခိုင်အမာပြောပါတယ်။

''အစိုးရက ဘာပဲတောင်းဆိုလာလာ ကျွန်တော်ကိုင်တွယ် ရပါတယ်'' လို့ သူကဆိုပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံက ယခင်စစ်အုပ်ချုပ်သူတွေဟာ နိုင်ငံရဲ့ စီးပွားရေးကိုကျားကန်နိုင်ဖို့အတွက် ဦးတေဇလိုသူဌေးကြီးတွေအပေါ် အမှီပြုခဲ့ရပါတယ်။ ခရိုနီလို့လူသိများတဲ့သူတွေဟာ ဆန်ရှင်ကိုရှောင် တိမ်းရာမှာ အရှောင်အတိမ်းကျွမ်းကျင်သူတွေဖြစ်လာသလို စစ် အာဏာရှင်တွေရဲ့ချီးမြှောက်မှုအမြောက်အမြားခံရပြီး သစ်နဲ့ကား တင်ပို့ခွင့်လိုလုပ်ပိုင်ခွင့် အများအပြားရရှိခဲ့ကြပါတယ်။ သြစတြေးလျ မက်ကွာရီတက္ကသိုလ်မှ မြန်မာ့စီးပွားရေးဆိုင်ရာကျွမ်းကျင်သူ Sean Turnell ကတော့ နိုင်ငံတော်အေးချမ်းသာယာရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးရေး ကောင်စီလို့သိခဲ့ကြတဲ့ယခင်စစ်အစိုးရအတွက် မြောက်ကိုရီးယား နဲ့ဆက်စပ်တဲ့ကုမ္ပဏီတွေဆီ ဦးတေဇက ငွေပေးချေမှုတွေလုပ်ပေး ခဲ့တာဟာ အံ့သြစရာမရှိပါဘူးလို့ဆိုပါတယ်။

''နိုင်ငံတော်အေးချမ်းသာယာရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးရေးကောင်စီ လက်ထက်တစ်လျောက်လုံး အစိုးရကိုယ်စားအရောင်းအဝယ် လုပ်ငန်းတွေလုပ်ပေးရတာဟာ ခရိုနီတွေအတွက်အလွန်ဂုဏ်သိက္ခာ ကြီးမားတဲ့အလုပ်တစ်ခုဖြစ်ခဲ့တယ်'' လို့သူကဆိုပါတယ်။

မြန်မာနဲ့ပြုံယမ်းဆက်သွယ်မှု ဆက်လုပ်၊ မလုပ်ဆိုတာ ကတော့ မသိရပါဘူး။

အမေရိကန်ဘဏ္ဍာရေးဌာနကတော့ လေယာဉ်နဲ့ စစ်ပစ္စည်းကိရိယာတွေအပါအဝင် စစ်အစိုးရကိုပံ့ပိုးကူညီမှုတွေ အတွက် ၂၀၀၈ ခုနှစ် ဆန်ရှင်သတ်မှတ်တဲ့အထူးသတ်မှတ်နိုင်ငံ သားများစာရင်းမှာ ဦးတေဇကိုထည့်သွင်းခဲ့ပါတယ်။ ဝီကီလိခ်က ထုတ်ပြန်တဲ့ ၂၀၀၇ ခုနှစ် အမေရိကန်သံတမန်ဆိုင်ရာလျို့ဝှက် ကြေးနန်းမှာတော့ အမေရိကန်ရဲ့ကန့်ကွက်မှုတွေ ပိုပြီးအသေးစိတ် ပါရှိပြီး ဦးတေဇဟာ စစ်တပ်ကို လက်နက်၊ ခဲယမ်း၊ ထောက်ပံ့ပစ္စည်း၊ MI-17 ဟယ်လီကော်ပတာနဲ့ MiG-29 တိုက်လေယာဉ်တွေရောင်း ချမှုကနေ ကော်မရှင်ခအမြောက်အမြားရရှိခဲ့တယ်လို့ စွပ်စွဲထားပါ တယ်။

ဦးတေဇကတော့ စွပ်စွဲမှုတွေကိုပယ်ချလိုက်ပြီး အမေရိကန် တာဝန်ရှိသူတွေကို ''သက်သေပြလေ'' လို့စိန်ခေါ်လိုက်ပါတယ်။ ဘဏ္ဍာရေးဌာနကိုမေးတဲ့မေးခွန်းတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး အမေရိကန် အစိုးရတာဝန်ရှိသူတစ်ဦးကတော့ ''ဦးတေဇနဲ့ပတ်သက်ပြီး တိကျတဲ့ အထောက်အထားတွေ တစ်စုံတစ်ရာမရှိဘူး'' လို့ဝန်ခံပါတယ်။

စာရင်းထဲမှာပါတဲ့ နောက်ထပ်သူဌေးကြီးတစ်ဦးဖြစ်တဲ့ ဦးဝင်းအောင်ကတော့ အမေရိကန်အစိုးရ အနေနဲ့ ကောလာဟလ တွေကိုအမှီပြုပြီး စာရင်းထဲမှာလူတွေကိုထည့်သွင်းခဲ့တာလို့ဆိုပါ တယ်။

''သူတို့ဘယ်ကနေပြီး သတင်းအချက်အလက်ရခဲ့တယ် ဆိုတာ မေးခွန်းထုတ်စရာကြီးပါ။ သူတို့ရခဲ့တဲ့သတင်းအချက်အလက် က ဘယ်လောက်ထိစစ်မှန်ပါသလဲ'' လို့ သူကမေးပါတယ်။

ရုရှားလုပ် MI-17 တွေရောင်းချတာကို ဦးတေဇက ဝန်ခံ သလို မြန်မာစစ်တပ်အတွက် အပိုပစ္စည်းအစိတ်အပိုင်းတွေပံ့ပိုး တာတွေနဲ့ ဝန်ဆောင်မှုကန်ထရိုက်တွေ ဆက်လက်ကိုင်တွယ်နေ တယ်လို့ဆက်ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ရုရှားနဲ့ မြန်မာစစ်ဗိုလ်ချုပ်ကြီး တွေကိုချိတ်ဆက်ပေးပြီးကတည်းက ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းမှုတွေရှိခဲ့ပေမဲ့ အခြားလက်နက်ရောင်းဝယ်မှုကိုတော့ သူကငြင်းဆိုပါတယ်။

''အစိုးရ၊ အစိုးရချင်းတိုက်ရိုက်ဆက်ဆံဆောင်ရွက်ကြ တယ်။ ကျွန်တော်တို့က အစည်းအဝေးခန်းမထဲတောင် ဝင်ခွင့်မရှိ ပါဘူး'' လို့ သူကဆိုပါတယ်။

၂၀၀၇ ခုနှစ် ဝီကီလိခ်က ပေါက်ကြားတဲ့ကြေးနန်းအရ ဦးတေဇကို ယခင်အစိုးရရဲ့အတွင်းစည်းဝိုင်းထဲကအစိတ်အပိုင်း တစ်ခုအဖြစ်ဖော်ပြထားပါတယ်။ အဲဒီထဲမှာတော့ သူ့ကို နံပါတ် ၁ ခရိုနီစီးပွားရေးသမားလို့ခေါ်ဆိုထားသလို သူဟာ အစိုးရ ခေါင်းဆောင်တွေကို မျက်နှာလိုမျက်နှာရလုပ်အကျိုးဆောင်ပေးပြီး အကျိုးအမြတ်များတဲ့ကန်ထရိုက်တွေကိုရယူနေသူလို့ဆိုပါတယ်။

စီးပွားရေးချွတ်ခြုံကျတဲ့နိုင်ငံမှာ မျက်စိကျစရာကောင်းတဲ့ ဘဝနေထိုင်မှုပုံစံကြောင့် ဦးတေဇရဲ့ခရိုနီပုံရိပ်ဟာ ပိုပြီးချဲ့ထွင်ခံရ တယ်လို့ Sean Turnell ကဆိုပါတယ်။

''သူဟာ အဲဒီလို ဗီလိန်ဇာတ်ရုပ်မျိုးကို အကောင်းဆုံး ဖန်တီးပြီး သူ့ရဲ့အခန်းကဏ္ဍကိုပိုပြီးတောက်ပြောင်အောင်လုပ်တယ်'' လို့သူကဆိုပါတယ်။

အမေရိကန်အနေနဲ့ သမ္မတဦးသိန်းစိန်၊ ၂၀၀၈ ခုနှစ် တုန်းက ပြုံယမ်းကိုသွားရောက်ခဲ့တဲ့ပြည်သူ့လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌ သူရဦးရွှေမန်းအပါအဝင် အရပ်သားအစိုးရအဖြစ်ပြောင်းလဲထားတဲ့ ယခင်စစ်အရာရှိတော်တော်များများကို စာရင်းကဖယ်ရှားခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဦးတေဇနဲ့ အခြားသူဌေးတွေဟာ စာရင်းထဲမှာကျန်နေသေး တဲ့အတွက် အာရှရဲ့ရေပန်းအစားဆုံးစျေးကွက်နယ်မြေတစ်ခုကို ဝင်ပြီး သူတို့ရဲ့စီးပွားဖက်အဖြစ်လုပ်ကိုင်ဖို့ ကျွက်ကျွက်ညံနေတဲ့ အမေရိကန်စီးပွားရေးသမားတွေ စိတ်ပျက်ခဲ့ရပါတယ်။

''အမေရိကန်ကုမ္ပဏီအများစုကတော့ စာရင်းကိုပြင်ဆင် တာလိုလားကြတယ်။ ဒါမှ တစ်ဦးချင်းဖြစ်စေ၊ ကုမ္ပဏီတွေကိုဖြစ်စေ ဖယ်ရှားလို့ရတဲ့သူကိုဖယ်ရှားနိုင်မှာပါ'' လို့ မြန်မာနိုင်ငံက အမေ ရိကန်ကုန်ကြီးများအသင်းရဲ့ဥပဒေရေးရာကော်မတီဥက္ကဋ္ဌ William Greenlee ကဆိုပါတယ်။

ပြီးခဲ့တဲ့ဇန်နဝါရီလလယ်က အသင်းရဲ့အဖွဲ့ဝင်တွေဟာ ရန်ကုန်မြို့က ဗြိတိသျခေတ်အဆောက်အအုံပုံစံမွမ်းမံထားတဲ့ စားသောက်ဆိုင်မှာတွေ့ဆုံခဲ့ကြပါတယ်။ အဲဒီလိုတွေ့ဆုံရာမှာ အမေရိကန်သံအမတ်ဒဲရစ်မစ်ချဲလ်က ဘဏ္ဍာရေးဌာနကနေ မကြာခင်မှာ စာရင်းကနာမည်အချို့ကိုဖယ်ရှားပေးလိမ့်မယ်ဆိုတဲ့ ဝမ်းသာစရာသတင်းတစ်ခု သူတို့ကိုပေးခဲ့ပါတယ်။ ''နောက်ဆုံး ဘဏ္ဍာရေးဌာနနဲ့ ကျွန်တော်ပြောခဲ့တုန်းက သူတို့က လပိုင်းပဲလို့ ပြောပါတယ်'' လို့ ဒဲရစ်မစ်ချဲလ်ကဆိုပါတယ်။

ခြောက်လကြာသွားခဲ့ပေမဲ့ ဘယ်နာမည်မှ စာရင်းက ဖယ်ရှားမခံရသေးပါဘူး။ ၀ါရှင်တန်ကအတွင်းလူတွေကတော့ အမေရိကန်နဲ့ နေပြည်တော်ကြား နိုင်ငံရေးအရွှေ့တွေကြောင့် နှောင့် နှေးနေရတာလို့ဆိုပါတယ်။ အမေရိကန်နိုင်ငံရေးသမားတွေနဲ့ လူ့ အခွင့်အရေးလှုပ်ရှားမှုအဖွဲ့တွေကတော့ မြန်မာအစိုးရရဲ့ပြုပြင် ပြောင်းလဲမှုအလားအလာဟာ နောက်ပြန်လှည့်နေပြီလို့စွပ်စွဲထား ပါတယ်။

''ပြီးခဲ့တဲ့ ၁၈ လတာကာလအတွင်းမှာ ပြုပြင်ပြောင်းလဲ မှုဟာ အနည်းငယ်သာတိုးတက်ခဲ့တဲ့အတွက် တစ်ဦးတစ်ယောက် ကိုမှ စာရင်းကနေမဖယ်ရှားရေးအတွက် ပြည်တွင်းမှာဖိအားပေးမှု အမြောက်အမြားရှိနေပါတယ်'' လို့ အာရှလုံခြုံရေးကိစ္စတွေကိုစောင့် ကြည့်နေတဲ့ဝါရှင်တန်အခြေစိုက် နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေး အကြံပေးအဖွဲ့မှ Kelly Currie က ဆိုပါတယ်။

နောက်ထပ်စေ့စပ်ညှိနှိုင်းမှုတွေကိုဆန့်ကျင်နေတဲ့သူတွေ ထဲကတစ်ဦးကတော့ အမေရိကန်အထက်လွှတ်တော်အမတ် Chabot ဖြစ်ပြီး သူဟာ မြန်မာအစိုးရအပေါ် ကြီးလေးတဲ့ဖိအား ပေးမှုတွေလုပ်ဆောင်ဖို့တောင်းဆိုတဲ့အဆိုကိုတင်သွင်းခဲ့သူပါ။ ''စာရင်းကနေဖယ်ရှားဖို့လုပ်တာဟာ မှားယွင်းတဲ့လက္ခဏာကိုပြနေ တာပဲ။ ဘယ်လိုပဲဖြစ်ဖြစ် အမေရိကန်ကုမ္ပဏီတွေနဲ့ ဒီလိုခရိုနီတွေပူး ပေါင်းဆောင်ရွက်တာကို ကျွန်တော်မထောက်ခံဘူး'' လို့သူကဆို ပါတယ်။

ဒါပေမဲ့လည်း ဇွန်လနှောင်းပိုင်းက ဘဏ္ဍာရေးဌာနနဲ့ အစိုးရမှတာဝန်ရှိသူတွေက ဆန်ရှင်ထိတဲ့သူတွေကို ရန်ကုန်မှာဖိတ် ကြားတွေ့ဆုံခဲ့ပြီး စာရင်းကဖယ်ရှားအောင်လုပ်ရမယ့်လုပ်ငန်းစဉ် တွေကိုရှင်းပြခဲ့ပါတယ်။ သတ်မှတ်စံနှုန်းကတော့ စစ်တပ်နဲ့အဆက် အသွယ်ဖြတ်တောက်ပြီး ပွင့်လင်းမြင်သာတဲ့စီးပွားရေးလုပ်ဆောင်မှု တွေကိုလုပ်ဆောင်ပြဖို့ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါဟာ ၀ါရှင်တန်က အတိုက် အခံနိုင်ငံရေးသမားတွေထက် ဦးတေဇလိုသူဌေးကြီးတွေအတွက် ပိုပြီးကြီးမားတဲ့စိန်ခေါ်မှုကြီးတစ်ခုဖြစ်ကောင်းဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

ရည်ညွှန်း - Minding Tay Za by Jared Ferrie (FORBES ASIA, August 2014)

(Myanmar B2B Management Magazine October, 2014)

photography-FORBES ASIA

                                    @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@